Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzony jest 21 lutego, począwszy od roku 2000. Proklamowany został na 30. sesji Konferencji Generalnej UNESCO 17. listopada 1999 r. z inicjatywy Bangladeszu. Główną ideą Dnia jest upowszechnianie wiedzy na temat bogactwa różnorodności językowej świata i jej znaczenia dla ochrony różnorodności kulturowej, a także dla zrównoważonego rozwoju społeczeństw i całej planety. Dzień służy także promocji szeroko pojętej wielojęzyczności, a co za tym idzie – podkreśleniu roli nauki języków obcych w edukacji.
Data święta stanowi upamiętnienie tragicznego wydarzenia w Bangladeszu (wówczas wschodni Pakistan), gdy w 1952 roku pięciu studentów zginęło tam podczas demonstracji, domagając się uznania języka bengalskiego za język urzędowy. UNESCO wierzy w znaczenie różnorodności kulturowej i językowej dla kształtowania zrównoważonych społeczeństw. Pełniąc swój mandat na rzecz pokoju, działa na rzecz zachowania różnic kulturowych i językowych, które sprzyjają tolerancji i są źródłem szacunku dla innych.
W każdym roku święto odbywa się pod innym hasłem, między innymi:
- Wykorzystywanie technologii do wielojęzycznego uczenia się: wyzwania i możliwości. (edycja 2022)
- Wspieranie wielojęzyczności na rzecz integracji społecznej i przeciw wykluczeniom w edukacji.
- Ochrona różnorodności językowej.
- Alfabet Braille’a i język migowy.
- Języki i cyberprzestrzeń.
- Edukacja wielojęzyczna.
- Międzynarodowy Rok na rzecz Zbliżenia Kultur.
- Technologie informacyjne i komunikacyjne.
- Lokalne języki dla globalnego obywatelstwa: nauka w centrum uwagi.
- Nauka w języku ojczystym i edukacja integracyjna.
- Zrównoważona przyszłość dzięki edukacji wielojęzycznej.
- Nasze języki, nasze aktywa.
Świadomość znaczenia języka ojczystego i dialektów przyczynia się do rozwijania edukacji ogólnoświatowej oraz wpływa na kształtowanie społeczeństwa, zarówno w znaczeniu lokalnym, jak i globalnym. W Międzynarodowym Dniu Języka Ojczystego organizowane są spotkania naukowe, seminaria, a także wydarzenia dotyczące roli języka w kulturze oraz w życiu codziennym. Tematem naukowych konferencji jest choćby rola języków ojczystych w promowaniu wiedzy społeczeństw lokalnych i autochtonicznych oraz znaczenie języków w rozwiązywaniu problemów dotykających świat.
W naszym kraju w tym dniu organizowane są między innymi kampanie społeczne dotyczące języka ojczystego. Na przykład w roku 2012 rozpoczęła się kampania pod nazwą „Ojczysty – dodaj do ulubionych”, która została zorganizowana przez Narodowe Centrum Kultury i Radę Języka Polskiego. Celem kampanii było upowszechnianie świadomości językowej oraz zwiększenie poczucia odpowiedzialności za polszczyznę. Inną kampanią był „Język polski ą – ę” , która to akcja przeciwdziała zapomnieniu charakterystycznych polskich liter. A przecież dzięki zachowaniu źródeł historycznych wiemy dziś, że najstarsze zdanie zapisane w języku polskim brzmi: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”. To zdanie zostało zapisane w „Księdze Henrykowskiej”, spisanej w opactwie cystersów w Henrykowie około 1270 roku przez jej opata Piotra. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej, dąży więc do ochrony języków ojczystych jako wspólnego dziedzictwa kulturowego.
Różnorodność językowa jest coraz bardziej zagrożona, ponieważ wiele języków zanika. Według szacunków UNESCO prawie połowie z 6000 języków grozi zapomnienie w ciągu kolejnych 2-3 pokoleń, a na całym świecie 40% populacji nie ma dostępu do edukacji w języku, w którym obywatele mówią lub który rozumieją. Niemniej jednak poczyniono postępy w edukacji wielojęzycznej opartej na języku ojczystym, przy coraz większym zrozumieniu jej znaczenia, szczególnie w początkach edukacji oraz większym zaangażowaniu w jej rozwój w życiu publicznym.
W Polsce językiem urzędowym jest oczywiście język polski, ale są też języki regionalne, które określa się jako dialekty języka polskiego lub etnolekty. Tymi językami są język kaszubski (kaszebsko mowa) i język śląski (ślonsko godka).W niektórych gminach województwa pomorskiego (Linia, Luzino, Parchowo, Sierakowice, Żukowo) urzędnicy są zobowiązani ustawowo, aby na pisma interesantów odpowiadać w kaszubszczyźnie, o ile interesanci sobie tego życzą. W innych rejonach Polski także możemy spotkać różne formy dialektów języka polskiego, na przykład: gwara góralska, gwara podlaska, gwara wielkopolska, gwara kurpiowska i wiele innych.
Język ojczysty i języki lokalne to najważniejsze, niezastąpione drogi przekazu kultury, wiedzy i mądrości, natomiast wielojęzyczność ma znaczenie w zapewnieniu powszechnego dostępu do wysokiej jakości edukacji, ale także w kontekście celów dotyczących rozwoju gospodarczego, zatrudnienia i zdrowia oraz zrównoważonej konsumpcji i zapobiegania zmianom klimatycznym. Istotne jest wspieranie różnorodności językowej w Internecie, a także działania wspierające media lokalne i powszechny dostęp do informacji.
Gospodarz Szkoły – uczniowie klasy III LOa wraz z wychowawczynią Agnieszką Kasperczuk
