Dziękujemy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Dąbrowskiej w Choszcznie za zaproszenie na spotkanie z Błażejem Torańskim – dziennikarzem i publicystą, który spędził 3 lata w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej, by poznać historię polskich dzieci, katowanych w obozie koncentracyjnym w Łodzi, a także zgłębić psychikę katów. Efektem pracy badacza są książki „Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi” oraz „Kat polskich dzieci. Opowieść o Eugenii Pol”.
Opowieść autora, przedstawionego przez dyrektor Biblioteki, panią Annę Lewicką – same fakty i relacje świadków opatrzone uważnym komentarzem – była przejmująca i poruszająca. Z historii losów polskich dzieci, ukazanych reporterskim okiem bez patosu i wyolbrzymiania, zabrzmiał stłumiony głos ofiar. Nie sposób zapomnieć o wymyślnych torturach, głodzie, niewyobrażalnych karach i powojennej traumie ciągnącej się do końca dni bohaterów opowieści. Trudno też nie zdumieć się nad skalą deprawacji zbrodniarzy, o których pan Błażej Torański opowiadał wnikliwie, powołując się na słynne „Rozmowy z katem” Kazimierza Moczarskiego. Wydaje nam się, że przywołanie wzoru było jak najbardziej uzasadnione.
Nie zadaliśmy pytań po spotkaniu, bo zabrakło nam odwagi, ale te pytania jednak pozostały. Niech każdy się z nimi zmaga, bo, żeby zrozumieć tragedię, potrzeba czasu. Rozmowy z klasą IIITH/TOŚ, obecną na spotkaniu, ujawniły, że trzeba nieznane fakty dotyczące II wojny światowej głosić w rzetelny sposób. Tak właśnie było.
Wizytę w Bibliotece można potraktować jako pilotażową, ponieważ znamienita choszczeńska instytucja planuje poszerzaać współpracę ze szkołami ponadpodstawowymi. My, ze swojej strony, patrzymy na to z entuzjazmem i liczymy, że rozmowy robocze, które przewidziane są na październik, przyniosą owoce.
Fotografie: Piotr Figas
